2001 വര്ഷത്തെ സെന്സസ് പ്രകാരം ഭാരതത്തിലെ ജനസംഖ്യയുടെ 2.1ശതമാനത്തോളം വികലാംഗരുണ്ട്. ഭരണഘടന അനുശാസിക്കുംവിധം ഇവര് സമൂഹത്തിന്റെ മുഖ്യധാരാ പ്രവര്ത്തനങ്ങളില് വ്യാപരിക്കുന്നതിനായി പ്രത്യേക പരിഗണനയോടെയുളള പദ്ധതികള് നടപ്പില് വരുത്തേണ്ടത് സമൂഹത്തിന്റെ കടമയാണ്. ഭാരതത്തിലെ എല്ലാ പൌരന്മാര്ക്കുമൊപ്പം ഭരണഘടന അനുശാസിക്കുന്ന സമത്വം, സ്വാതന്ത്യം, നീതി എന്നിവ ഉറപ്പാക്കുന്നതിന് വികലാംഗര്ക്കായി നടപ്പിലാക്കിയിട്ടുള്ളതാണീ പദ്ധതി. കേന്ദ്രസര്ക്കാരിന്റെ ധനസഹായം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനായി ചുവടെപറയുന്ന പദ്ധതികള്ക്കുള്ള അപേക്ഷകള് അതാത് ജില്ലാ സാമൂഹ്യ നീതി ഓഫീസുകളില് സമര്പ്പിക്കേണ്ടതാണ്.
i) വികലാംഗത്വം വളരെ നേരത്തെ കണ്ടുപിടിച്ച് വിദ്യാഭ്യാസം, പരിശീലനം എന്നിവ നല്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി
വികലാംഗത്വമുള്ള കുട്ടികളെ വളരെ നേരത്തെ കണ്ടെത്തി പ്രത്യേക പിരശീലനം നല്കി കൃത്യസമയത്തുതന്നെ മറ്റ് കുട്ടികള്ക്കൊപ്പം സാധാരണ സ്കൂളുകളില് അയയ്ക്കുന്ന പദ്ധതിയാണിത്.
ii) സ്പെഷ്യല് സ്കൂള്
അസ്ഥിവൈകല്യം, കാഴ്ചവൈകല്യം, കേള്വിയില്ലായ്മ, ബുദ്ധിമാന്ദ്യം എന്നീ വൈകല്യമുള്ള കുട്ടികളുടെ പഠന സഡകര്യാര്ത്ഥം താമസ സൌകര്യത്തോടു കൂടിയും, അല്ലാത്തതുമായ സ്കൂളുകള്ക്കുളള പദ്ധതിയാണിത്.
iii) സെറിബ്രല് പള്സി ബാധിത കുട്ടികള്ക്കുള്ള പദ്ധതി
സ്പെഷ്യല് സ്കൂളുകള്ക്കൊപ്പം ചികിത്സാ സഡകര്യം കൂടിയുള്പ്പെടുത്തിയ പദ്ധതിയാണിത്.
iv) തൊഴില് പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങള്
പതിനഞ്ചു മുതല് ഇരുപത്തിയഞ്ചുവയസ്സുവരെ പ്രായമുള്ള വികലാംഗരുടെ സാമ്പത്തിക സ്ഥിരതയും സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനായി തൊഴില് പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങള് ആരംഭിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
v) ഷെല്റ്റേഡ് വര്ക്ക് ഷോപ്പ്
സ്ഥിരം വരുമാന സ്രോതസ്സ് ലക്ഷ്യമിട്ട് തൊഴില് ശാലകള് ആരംഭിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
vi) കുഷ്ഠരോഗ വിമുക്ത പുനരധിവാസ പദ്ധതി
കുഷ്ഠരോഗ വിമുക്തരുടെ സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക സാഹചര്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് തൊഴില് പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങള് തുടങ്ങുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്
vii) ഹാഫ്വേഹോം മാനസിക രോഗ ബാധിതര്ക്കുള്ള ചികിത്സാ പുനരധിവാസ പദ്ധതി
മാനസികരോഗം ചികിത്സിച്ച് ഭേദമാക്കിയിട്ടുള്ളതും നിയന്ത്രണവിധേയമാക്കിയിട്ടുള്ളതുമായ ആളുകളെതിരികെ കുടുംബാംഗങ്ങളോടൊപ്പം വിടുന്നതിനായി കുടുംബാംഗങ്ങള്ക്ക് ആവശ്യമായ കൌണ്സലിംഗ്, രോഗിയ്ക്ക് വീണ്ടും രോഗം വരാതിരിക്കാനുള്ള മരുന്ന്, ചികിത്സ, യഥാസമയമുള്ള വൈദ്യപരിശോധന എന്നിവ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി.
viii) വികലാംഗരെ തിരിച്ചറിയുന്നതിനും ബോധവല്ക്കരണം നടത്തുന്നതിനുമുള്ള പദ്ധതി
വികലാംഗത്വം മുന്ക്കൂട്ടി തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, രക്ഷാകര്ത്താക്കള്ക്കുവേണ്ട ബോധവല്ക്കരണം നടത്തി പുനരധിവാസം നടത്തുന്നതിനും വിവിധരീതിയിലുള്ള വികലാംഗത്വത്തെക്കുറിച്ച് ഗവേഷണം എന്നിവ നടത്തുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി
ix) വീടിനോടനുബന്ധിച്ച് പുനരധിവാസ പദ്ധതി
വികലാംഗരായവര്ക്ക് കുടുംബാന്തരീക്ഷത്തില് കുടുംബാംഗങ്ങളോടൊപ്പം തന്നെ താമസിച്ചുകൊണ്ട് കഴിവുകള് വികസിപ്പിക്കുന്നതിനും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും ദൈനംദിന പ്രവര്ത്തനങ്ങളിലേര്പ്പെടുന്നതിനും തൊഴിലധിഷ്ഠിത പരിശീലനം നേടുന്നതിനുമുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
x) കമ്മ്യൂണിറ്റി ബേസ്ഡ് റീഹാബിലിറ്റേഷന് പ്രോജക്ട്
മറ്റ് സഡകര്യങ്ങള് ലഭ്യമാക്കാന് സാഹചര്യമില്ലാത്ത സ്ഥാപനങ്ങളിലുള്ള വികലാംഗ പുനരധിവാസ കേന്ദ്രങ്ങളില് ഈ രംഗത്തു പ്രവര്ത്തിക്കുന്ന വിദഗ്ദ്ധരെകൊണ്ട് ചികിത്സാസഡകര്യം ഏര്പ്പെടുത്തുക, മറ്റ് വികലാംഗഗ്രൂപ്പുകളുമായി ചേര്ന്ന് സംയുക്ത സംരംഭങ്ങള് ആരംഭിക്കുക തുടങ്ങിയവ ലക്ഷ്യമിട്ടുകൊണ്ടുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
xi) കാഴ്ചശക്തി തീരെ കുറഞ്ഞവര്ക്കുള്ള പദ്ധതി
തീരെകുറഞ്ഞ കാഴ്ചശക്തിയുള്ളവര്ക്കായി വിവിധ പ്രവര്ത്തനങ്ങളിലൂടെ കാഴ്ചശക്തി വര്ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
xii) മനുഷ്യവിഭവശേഷിവികസനത്തിനുള്ള പദ്ധതി
വികലാംഗരെ പരിശീലിപ്പിക്കുന്നതിന് പ്രത്യേകം പരിശീലനം സിദ്ധിച്ച പരിശീലകര്ക്ക് വികലാംഗ പുനരധിവാസ നെറ്റ് വര്ക്കിലൂടെ പ്രത്യേകം പരിശീലനം ലഭ്യമാക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
xiii) സെമിനാറുകള്/ക്യാമ്പുക ള്/വര്ക്ക്ഷോപ്പുക ള് നടത്തുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി
വികലാംഗര്ക്കായി പരിശീലനം, സെമിനാറുകള്,ക്യാമ്പുകള്, വര്ക്ക്ഷോപ്പുകള് എന്നിവ നടത്തുന്നതിന് ഒറ്റത്തവണയായി തുക അനുവദിക്കുന്നതാണീ പദ്ധതി.
xiv) വികലാംഗര്ക്കായി പരിസ്ഥിതി സഡഹൃദജൈവാധിഷ്ഠിത പദ്ധതികള്
വികലാംഗര്ക്കായി പൂന്തോട്ട പരിപാലനം, പട്ടുനൂല്പ്പുഴു വളര്ത്തല്, നഴ്സറികള്, മരംവച്ചുപിടിപ്പിക്കല് മുതലായ പദ്ധതി ആവിഷ്ക്കരിച്ചു നടപ്പാക്കല്.
xv) കമ്പ്യൂട്ടര് വാങ്ങുന്നതിന് ധനസഹായം
വികലാംഗര്ക്കുള്ള മറ്റ് പദ്ധതികളോടനുബന്ധിച്ച് കമ്പ്യൂട്ടര് വാങ്ങുന്നതിന് ധനസഹായം നല്കുന്ന പദ്ധതിയാണിത്.
xvi) കെട്ടിടനിര്മ്മാണം
വികലാംഗര്ക്കുള്ള മറ്റു പദ്ധതികള് നടപ്പിലാക്കുന്നതിനായി കെട്ടിടം നിര്മ്മിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി
xvii)നിയമസാക്ഷരത, നിയമബോധവല്ക്കരണം, നിയമപരമായ മറ്റു സഹായം എന്നിവയ്ക്കുള്ള പദ്ധതി
വികലാംഗര്ക്കും, സംരംഭകര്ക്കും ആവശ്യമായ നിയമബോധവല്ക്കരണം, സഹായം, കോടതി ചെലവുകള് എന്നിവ അനുവദിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതിയാണിത്.
xviii)ജില്ലാ വികലാംഗ പുനരധിവാസ കേന്ദ്രങ്ങള്
വികലാംഗര്ക്കാവശ്യമായ എല്ലാ പദ്ധതികളെയും പുനരധിവാസ പദ്ധതികളെയും സംബന്ധിച്ച് വിവരം നല്കുന്നതിന് സര്ക്കാര് സംരംഭമായി ജില്ലാ തലത്തില് സംഘടിപ്പിച്ച നടത്തിപ്പ്, സന്നദ്ധസംഘടനകള്ക്ക് കൈമാറുന്നതിനുളള പദ്ധതിയാണിത്. ഇതു സംബന്ധിച്ച. വിശദവിവരങ്ങള്
www.socialwelfare.nic.in എന്ന വെബ്സൈറ്റില് ലഭ്യമാണ്.